Meer dan 100 jaar geleden stelde zeevaartofficier George Hébert vast, dat onze toenmalige moderne mens in vergelijking met de primitieve mens een zeer slechte lichamelijke ontwikkeling had. De primitieve volkeren die hij ontmoette op zijn zeereizen maakte een diepe indruk op hem.
Vandaag, meer dan een eeuw later, is die aftakeling van de lichamelijke ontwikkeling van onze moderne mens nog erger geworden. We mogen gerust spreken van een “drama”. In onze “vertechniseerde wereld zijn we de relatief simpele bewegingen eigen aan onze soort “vergeten”.
100 jaar geleden reeds sprak Hébert over het “herontdekken van onze levensnoodzakelijke bewegingen. De mens van vandaag is het “bewegen” vergeten. Bij de primitieve mens is de lichamelijke opvoeding “Cultuur Adequat”. Inderdaad, het aanleren van de grondvaardigheden is een waarborg voor het leven. Gaan, lopen, werpen, klimmen zijn de gebaren die het overleven mogelijk maken. Alleen dankzij zijn fysieke energie kan de mens zich verplaatsen, zich voeden, redden …
Maar sedertdien is de geschiedenis van de civilisatie vooral gekenmerkt door een “transfer van energie”. Met de tijd ontdekt de mens steeds nieuwe energiebronnen; stilaan wordt de menslijke machine vervangen door een denkende robot. Steeds betere machines bevrijden de mens en maken van zijn echte fysieke capaciteit een overbodige luxe. Deze constante vermindering van het belang van de zuivere fysieke inspanning in onze “vertechniseerde” maatschappij stelt een fundamentele vraag voor de toekomst van de mens :
• Is de fysieke training nog nodig ?
• Zal de mens in het jaar 2500 zich nog moeten verplaatsen ?
• Welke fysieke training zal er nog nodig zijn ?
Of is het niet zo dat de afwezigheid van beweging de mens definitief vernietigt ?
Meer dan ooit zal de lichamelijke activiteit een biologische eis worden. Inderdaad, we mogen niet vergeten dat na “ademen en voeden; bewegen” de derde primaire levensbehoefte is ! De mens, hoe technisch hij ook ontwikkeld is, blijft een “biologisch wezen.
Onze wetenschappers waarschuwen ons voor de catastrofale gevolgen door gebrek aan beweging. Onze beleidsverantwoordelijken dragen hier een zware verantwoordelijkheid. Ze zeggen : “de gezondheid komt op de eerste plaats.”Wij Hébertisten geven hun de sleutel in de hand voor de bedreigde volksgezondheid. Geen enkele vorm van bewegen of sport is zo polyvalent als het “Hébertisme”.
Door zijn filosofie staat Hébertisme open voor jong en oud, zwak en sterk … Hier en nu kunnen we het tij doen keren ! Of zijn we blind of laten we ons verblinden ? Inderdaad, we staren ons blind op superprestaties van een topsport, die enkel toegankelijk is voor hyperbegaafde gedopeerde professionelen. De hiaat tussen de gewone mens, die het spektakel “bekijkt” en de topsport wordt steeds groter ! De afkeer, voor een groot deel, van onze jeugd voor het leveren van fysieke arbeid is een algemeen gegeven !
95% van onze adolescenten kampt met spieratrofie en rugproblemen en onze kleuters en kinderen van de lagere school zijn bewegingsanalfabeten geworden. Een simpele konijnensprong kunnen zij niet meer, door gebrek aan basiskracht, lenigheid, uithouding en psychomotoriek. Toch is die basisbeweging nodig om de latere technisch moeilijke bewegingen aan te leren. Een volgende vraag die ik stel is : Hoe is het zover kunnen komen ?
Als we onze moderne wereld goed observeren, wat stellen we dan vast… Onze kinderen mogen niet bewegen ! Zelfs kleuters wordt geleerd stil te zitten en zich te leren concentreren, om ze rijp te maken voor de lagere School, waar ze lang moeten kunnen stilzitten … Zo maken we onze kinderen stom en lam. Een klein kind heeft een enorme exploratiedrang, waaruit het ontdekt, groeit, het zijn grenzen verlegd? Onze opdracht moet dus zijn om die spontane motivatie te onderhouden en te bestendigen. Dit is van nature uit een intrinsieke motivering, die jammer genoeg eerst gedood wordt om vervangen te worden door een extrinsieke motivering (punten, tegen tijd, …) In het onderwijs is er de laatste tientallen jaren een progressieve afslanking gebeurd van zowel het aantal uren lichamelijke opvoeding als de verminderde intensiteit van deze lessen lichamelijke opvoeding. Zelfs de “ongeriefelijke” openluchtsporten verminderen en gebeuren liefst “indoor”. Handbal, basketbal, volleybal zijn reeds lang naar een verwarmd lokaal verhuisd. Voetbal zal volgen …
Steeds meer verkiest men “gerieflijke” activiteiten. Men ploddert liever in een tropisch centrum, men “daalt” liever pistes af. Elke zware inspanning wordt afgekeurd. Men behoudt alleen door onze huidige cultuur geëiste spelvormen die de “mode” volgen. De gevolgen op lichamelijk gebied zin dan ook catastrofaal.
Wij Hébertisten hebben de oplossing voor deze catastrofe. Voor ons is ze zelfs heel simpel. Het is ook niet moeilijk om in die “oplossing” rotsvast te vertrouwen !
Walter Dufour, gerenommeerd professor, zal daar altijd borg voor blijven staan. Tot de laatste dagen van zijn leven heeft hij gevochten voor, zoals hij het noemde, ” de natuurlijke dimensie” “Le geste naturelle of Le geste Hébertisme”. Inderdaad, wij moeten durven terugkeren naar “het Hébertisme”, waar de mens leeft in harmonie met lichaam, geest en natuur. De natuur speelt een heel belangrijke rol bij het Hébertisme. Er is een bijna mythische verering en respect voor de volle natuur.
Door steeds maar te sporten in overdekte ruimten, komen steeds meer sportactiviteiten in een “materieel keurslijf’ terecht. Hierdoor ook dreigen waardevolle vormingsmiddelen (openluchtactiviteiten) verloren te gaan. Het “buiten zijn” wordt teveel gezien als een beklagenswaardige situatie. Door het steeds “binnen” sporten gebeurt er een toenemende vervreemding van de mens tegenover de NATUUR. De maatschappij en de bewegingsopvoeding mag, om de woorden van Walter Dufour te gebruiken “de natuurlijke dimensie” niet negeren. De natuur moet niet alleen verkend, maar ook “beleefd worden. Een Hébertist “in forme” voelt zich zoals een primitieve krijger in de savanne; er gebeurt dan een reïncarnatie; we voelen het bloed door onze aderen stromen en beseffen en voelen wat het is “echt mens” te zijn. In harmonie leven met lichaam, geest en natuur is één van de mooiste waarden waar we in dit leven kunnen naar streven. Tegen de niet getrainde mensen kan ik zeggen : je weet niet watje mist, te leven in een afgetraind lichaam…
Ik ben er van overtuigd dat het Hébertisme naar de toekomst toe, meer en meer aan betekenis zal verwerven.
Veel jonge mensen verdragen het imperialisme van de sportclubs niet langer en verkiezen om in ongeorganiseerde groepen (vrienden) meestal in “openlucht” actief te zijn.
Overlevingsexpedities in de natuur, Outward Bound School, rafting, trekkings, bergbeklimmen zijn evenveel pogingen om zich ongebonden in de natuur te begeven.
In alle legers van de wereld wordt via systemen van natuurlijke parcours getraind “Etre fort pour être utile” zal in 2000 nog lang geldig blijven.
Een waarschuwing voor het Hébertisme naar de toekomst kan nog zijn, dat we door ons succes geen slachtoffer mogen worden van handelaars die de “mode” van dichtbij volgen
(Nike, Coca-Cola) en elke activiteit als “spektakel” willen verkopen. Ook de natuur wordt verkocht.
Het kapitalisme en de media zijn de vijanden van het vrije spel.
“Lang leve het Hébertisme”